Küresel havacılık ve uzay pazarı verileri ve eğilimleri temelinde Türkiye, kapsamlı ve rekabetçi bir havacılık ve uzay endüstrisi oluşturmak için farklı segmentlerde bir dizi platform geliştirmeye odaklanmalıdır. İşte önerilen bazı odak alanları:

Kisa Vadeli Hedefler

İş ve Genel Havacılık Segmenti:

İş Jetleri: Küresel olarak istikrarlı bir büyüme yaşayan kurumsal ve özel havacılık pazarlarına hitap etmek için bir dizi iş jeti (hafif, orta ve büyük) geliştirmek.

Genel Havacılık Uçakları: Özel ve eğlence amaçlı havacılığın yanı sıra eğitim ve havadan çalışma uygulamaları için hafif ve ultra hafif uçaklar geliştirmeye odaklanın.

Orta Vadeli Hedefler

Bölgesel Uçak Segmenti:

Bölgesel Jetler: Bölgesel bağlantıya yönelik artan talebi ve eskiyen filoların yenilenmesini hedefleyen, kısa ve orta mesafeli rotalar için 70-100 koltuklu bir bölgesel jet geliştirin.

Turboprop Uçaklar: Kısa mesafeli bölgesel rotalar için 50-90 koltuklu bir turboprop uçak geliştirmek, verimli ve uygun maliyetli bölgesel hava taşımacılığı talebini karşılamak.

Uzun Vadeli Hedefler

Dar Gövdeli Yolcu Uçağı: Boeing ve Airbus’ın hakim olduğu yüksek talepli tek koridorlu uçak pazarını hedefleyerek kısa ve orta mesafeli rotalar için 150-200 koltuklu dar gövdeli bir uçak geliştirmek.

Geniş Gövdeli Yolcu Uçağı: Uzun mesafeli rotalar için 250-350 yolcu kapasiteli geniş gövdeli bir uçak geliştirmeye yatırım yapın ve artan uluslararası seyahat talebini ve uçak değiştirme döngülerini karşılayın.

Kargo Uçağı Dönüşümleri: Hava kargo taşımacılığına yönelik artan talepten ve emekli yolcu uçaklarının mevcudiyetinden faydalanarak yolcu uçaklarını yük uçaklarına dönüştürme kabiliyetlerinin oluşturulması.

Özel Yük Uçağı: Genişleyen e-ticaret ve lojistik pazarlarına hizmet etmek için çeşitli yük taşıma kategorilerinde (ör. 20-30 ton, 50-70 ton) özel yük uçağı platformları geliştirmek.

İnsansız Hava Sistemleri (UAS) Segmenti:

Orta İrtifa Uzun Ömürlü (MALE) İHA’lar: İstihbarat, gözetleme ve keşif (ISR) görevlerinin yanı sıra potansiyel silahlı varyantlar için MALE İHA’ları geliştirme yeteneklerini genişletmek.

Yüksek İrtifa Uzun Havada Kalışlı (HALE) İHA’lar: Stratejik ISR görevleri ve iletişim aktarım yetenekleri için HALE İHA teknolojilerine yatırım yapın.

Gelişmiş Hava Hareketliliği Segmenti:

Kentsel Hava Hareketliliği (UAM) Araçları: Hava taksileri ve kentsel lojistik gibi kentsel hava hareketliliği uygulamaları için elektrikli dikey kalkış ve iniş (eVTOL) uçaklarının ve ilgili altyapının geliştirilmesine yatırım yapılması.

Hibrit-Elektrikli ve Elektrikli Uçaklar: Sürdürülebilir havacılık için gelişmekte olan teknolojilerden yararlanarak kısa mesafeli ve bölgesel rotalar için hibrit-elektrikli ve tamamen elektrikli uçak platformları geliştirin.

Hipersonik ve Gelişmiş Tahrik Segmenti:

Hipersonik Araç Teknolojileri: Türkiye’yi bu gelişmekte olan ve stratejik alanda bir oyuncu olarak konumlandırmak için tahrik sistemleri, malzemeler ve aerodinamik dahil olmak üzere hipersonik araç teknolojilerinin geliştirilmesini araştırın.

Gelişmiş İtki Sistemleri: Verimliliği ve sürdürülebilirliği artırmak için hibrit-elektrik, dağıtılmış tahrik ve alternatif yakıtlar gibi gelişmiş tahrik sistemlerinin araştırma ve geliştirilmesine yatırım yapılması.

Havacılık ve Uzay Hizmetleri ve Çözümleri Segmenti:

Uçak Modifikasyonları ve Dönüşümleri: Mevcut uçak filolarının ömrünü ve işlevselliğini uzatmak için uçak modifikasyonları, dönüşümleri ve yükseltmelerinde yetenekler geliştirmek.

Havacılık Yazılımı ve Simülasyonu: Uçuş yönetim sistemleri, uçak sağlığı izleme ve eğitim ve test amaçlı simülasyon teknolojileri dahil olmak üzere gelişmiş havacılık yazılım çözümleri geliştirmeye odaklanın.

Türkiye, odak noktasını bu çeşitli platform yelpazeleri ve segmentleri arasında çeşitlendirerek, kendisini çok çeşitli pazar taleplerine cevap verebilen kapsamlı bir havacılık oyuncusu olarak konumlandırabilir.

Bununla birlikte, ilerlemeyi hızlandırmak ve en yeni teknolojilere erişmek için küresel havacılık liderleriyle stratejik ortaklıkları ve işbirliklerini teşvik ederken, mevcut kaynaklara, teknolojik yeteneklere ve pazar fırsatlarına dayalı olarak geliştirme çabalarını önceliklendirmek ve aşamalandırmak çok önemlidir.

Rotorlu Araclar Segmenti:

Taarruz ve Keşif Helikopterleri: ATAK programının başarısını genişletmek ve gelişmiş saldırı ve keşif helikopteri platformları geliştirmek.

Genel Maksat Helikopterleri: Arama ve kurtarma, tıbbi tahliye ve asker taşıma gibi çeşitli sivil ve askeri uygulamalar için genel maksat helikopter platformları geliştirmek.

Uzay Sistemleri Segmenti:

Küçük Uydu Üretimi: Dünya gözlemi, iletişim ve bilimsel araştırma gibi çeşitli uygulamalar için küçük uydu üretiminde yetenek geliştirmeye odaklanın.

Fırlatma Aracı Geliştirme: Egemen uzay fırlatma yeteneklerine ulaşmak ve büyüyen küçük uydu fırlatma pazarına erişim sağlamak için fırlatma aracı teknolojilerinin geliştirilmesine yatırım yapın.

Bakım, Onarım ve Revizyon (MRO) Hizmetleri:

Yerel ve bölgesel pazarlara hizmet etmek üzere uçak, motor, aviyonik ve bileşenler dahil olmak üzere farklı havacılık platformlarında kapsamlı MRO kabiliyetlerinin oluşturulması.

Türkiye, bu platform segmentlerine odaklanarak hem yerel hem de küresel pazar taleplerini karşılayabilir, mevcut güçlü yönlerinden yararlanırken gelişmekte olan alanlarda yeni yetenekler geliştirebilir. Ancak, geliştirme çabalarının mevcut kaynaklar, teknolojik hazırlık ve pazar fırsatlarına göre önceliklendirilmesi ve aşamalandırılması büyük önem taşımaktadır.

Ayrıca, önde gelen küresel havacılık ve uzay şirketleriyle stratejik ortaklıkların, ortak girişimlerin ve teknoloji transferlerinin teşvik edilmesi, ileri teknolojilere erişmek, geliştirme sürelerini hızlandırmak ve Türkiye’nin havacılık ve uzay endüstrisinin küresel pazardaki rekabet gücünü artırmak için gerekli olacaktır.

Türkiye’nin iç ve dış pazarlara yönelik ilk yerli ticari uçağını (bölgesel jet veya turboprop) tasarlamak, geliştirmek ve üretmek için, pazar verilerine ve sektör eğilimlerine dayalı olarak aşağıdaki platformlar ve özellikler dikkate alınmalıdır:

Pazar Segmenti:

Bölgesel Jet: Kısa ve orta mesafeli rotalara (3.000 km’ye kadar) hizmet veren 70-100 koltuk pazarını hedefler

Turboprop: 50-90 koltuk pazarını hedefler, kısa mesafeli bölgesel rotalar için uygundur (1.500 km’ye kadar)

Uçak Özellikleri: Bölgesel Jet:

Oturma Kapasitesi: 70-100 yolcu

Menzil: 2,500-3,000 km

Seyir Hızı: Mach 0.78-0.82

Motorlar: İki turbofan motor (örneğin Pratt & Whitney PW1000G, CFM LEAP-1A)

Gelişmiş Aerodinamik: Yakıt verimliliği ve performans için optimize edilmiş süpürme kanatlar
Fly-by-Wire (FBW) Uçuş Kontrol Sistemi

Gelişmiş Aviyonik ve Uçuş Yönetim Sistemleri

Turboprop:

Oturma Kapasitesi: 50-90 yolcu

Menzil: 1,000-1,500 km

Seyir Hızı: 450-550 km/saat

Motorlar: İki turboprop motor (örneğin, Pratt & Whitney Canada PT6A, General Electric ATP)

Gelişmiş aerodinamik ve yakıt verimliliği için yüksek kanatlı tasarım

Kısa mesafeli operasyonlar için sağlam ve güvenilir

Gelişmiş aviyonikler ve uçuş yönetim sistemleri

Platformlar ve Tesisler:

Aerodinamik ve Yapısal Tasarım:

Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği (CFD) yazılımı ve yüksek performanslı hesaplama kümeleri
Aerodinamik test ve doğrulama için rüzgar tünelleri

Yapısal analiz ve sonlu eleman modelleme araçları

Üretim ve Montaj:

Gelişmiş kompozit üretim tesisleri (örn. otomatik elyaf yerleştirme, reçine transfer kalıplama)

Metalik bileşenler için yüksek hassasiyetli işleme merkezleri

Otomatik montaj hatları ve entegrasyon tesisleri

Zemin test tesisleri (statik, yorulma ve çevresel testler)

Uçuş Testi ve Sertifikasyon:

Uçuş test uçağı ve enstrümantasyonu

Özel uçuş test tesisleri ve menzilleri

Düzenleyici kurumlardan sertifikasyon desteği (örn. EASA, FAA)

İşbirlikleri ve Ortaklıklar:

Motor Tedariki: Önde gelen motor üreticileriyle ortaklıklar kurulması (örneğin, Pratt & Whitney, CFM International, Rolls-Royce)

Aviyonik ve Sistemler: Küresel aviyonik ve sistem tedarikçileriyle (örneğin Honeywell, Rockwell Collins, Thales) işbirliği yapın

Uluslararası Uzmanlık: Bilgi transferi ve teknik yardım için deneyimli havacılık ve uzay şirketleriyle ortaklık

Pazar Değerlendirmeleri:

Hedef rotaları, havayolu talebini ve rekabeti belirlemek için kapsamlı pazar araştırması ve analizi yapın

Uluslararası havacılık yönetmeliklerine ve standartlarına (ör. ICAO, EASA, FAA) uygunluğun sağlanması

Bakım, onarım ve revizyon (MRO) hizmetleri için güçlü bir satış sonrası destek ağı geliştirmek
İhracat pazarları ve uluslararası sertifikasyon potansiyelini keşfedin

Türkiye, gelişmiş platformlardan, tesislerden ve stratejik işbirliklerinden yararlanarak, iç ve dış pazarların taleplerini karşılayan, rekabetçi ve teknolojik açıdan gelişmiş bir yerli ticari uçak geliştirebilir.

70-100 koltuk pazarını hedefleyen ve 3.000 km’ye kadar kısa ve orta mesafeli rotalara hizmet veren bölgesel bir jet için kapsamlı bir pazar araştırması ve analizi:

Hedef Rotalar ve Pazarlar:

Avrupa içi rotalar: Büyük merkezleri daha küçük şehirlere ve bölgesel havalimanlarına bağlamak için bölgesel jetlere olan yüksek talep. Kilit pazarlar arasında Batı ve Orta Avrupa yer almaktadır.

Kuzey Amerika bölgesel rotaları: Büyük taşıyıcılardan ve bölgesel havayollarından Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada’daki bölgesel rotalara hizmet verecek 70-100 koltuklu jetler için önemli talep.

Orta Doğu ve Körfez bölgesi: Özellikle Körfez İşbirliği Konseyi (GCC) ülkelerinde, havalimanı altyapısının genişlemesi ve artan hava yolculuğu nedeniyle bölgesel bağlantıya yönelik artan talep.

Asya-Pasifik bölgesi: Çin, Hindistan ve Güneydoğu Asya gibi gelişmekte olan pazarlar, hava yolculuğunda hızlı bir büyümeye tanıklık ediyor ve ikincil şehirlere ve rotalara hizmet etmek için bölgesel jetlere talep yaratıyor.

Havayolu Talebi:

Büyük network taşıyıcıları (örneğin Lufthansa, Air France-KLM, American Airlines, United Airlines) hub-and-spoke operasyonlarını beslemek ve eskiyen filolarını değiştirmek için verimli bölgesel jetler aramaktadır.

Düşük maliyetli taşıyıcılar (LCC’ler) ve ultra düşük maliyetli taşıyıcılar (ULCC’ler) yeni noktadan noktaya rotalar açmak ve ağlarını uygun maliyetli bir şekilde genişletmek için bölgesel jetlerin kullanımını araştırmaktadır.

Bölgesel havayolları ve besleyici taşıyıcılar (örneğin SkyWest, Envoy Air, Mesa Air Group) bölgesel jetlerin başlıca operatörleridir ve kod paylaşımı anlaşmaları yoluyla büyük taşıyıcılar için bölgesel bağlantı sağlarlar.

Rekabet:

Embraer (Brezilya): Embraer E175-E2 (88 koltuklu), Embraer E190-E2 (97 koltuklu) – Embraer, E-Jets ailesi ile bölgesel jet pazarına hakimdir.

Mitsubishi Aircraft Corporation (Japonya): Mitsubishi SpaceJet M100 (88 koltuklu) – Yeni geliştirilen bölgesel jet, sertifikasyon ve hizmete girmeyi bekliyor.

Sukhoi (Rusya): Sukhoi Superjet 100 (98 koltuklu) – Bölgesel pazarlarda bir miktar varlık gösteren Rus bölgesel jeti.

Bombardier (Kanada): Bombardier CRJ900 (76 koltuklu) – Köklü bir bölgesel jet, ancak üretimi durduruldu.

Pazar Eğilimleri ve Değerlendirmeler:

Havayollarının yakıt verimliliği, işletme maliyetleri ve çevresel sürdürülebilirliğe giderek daha fazla odaklanması, modern, yakıt tasarruflu bölgesel jetlere olan talebi artırıyor.

Pilot sendikası sözleşmelerindeki kapsam maddeleri, büyük taşıyıcılar tarafından işletilen bölgesel jetlerin boyutunu ve çeşitliliğini sınırlayarak uçak özelliklerini etkiliyor.

Leasing gibi finansman seçeneklerinin mevcudiyeti, bölgesel jetler için havayolu tedarik kararlarını etkileyebilir.

Bu pazarda etkin bir şekilde rekabet edebilmek için, Türkiye’nin özgün bölgesel jet programı yakıt verimliliğine, operasyonel maliyetlere ve sıkı çevre düzenlemelerine uyuma öncelik vermelidir. Büyük havayolları, bölgesel taşıyıcılar ve leasing şirketleri ile ortaklıklar kurulması, başarılı bir pazara giriş ve uçak yerleştirme için çok önemli olacaktır.

Türkiye’de hem sivil hem de askeri kullanım için bir hava kargo platformu önerisi, askeri kargo filosunun yaşlanmasını da göz önünde bulundurarak:

Sivil Hava Kargo Platformu:

Bölgesel ve uluslararası hava kargo pazarlarını hedefleyen 20-30 ton kapasiteli orta büyüklükte bir kargo uçağı geliştirin.

Teknik Özellikler:

Yük taşıma kapasitesi: 20-30 ton

Menzil: 3,000-4,000 km

Kargo hacmi: 300-400 metreküp

Turbofan motorlar (örn. Pratt & Whitney PW800, CFM LEAP-1C)

Gelişmiş uçuş güvertesi ve aviyonik sistemler

Bölgesel ve ikincil havalimanlarından operasyon yapabilme kabiliyeti

Askeri Hava Kargo Platformu:

Türk Hava Kuvvetleri’nin eskiyen C-160 Transall ve CN-235 kargo uçağı filosunun yerini alacak bir taktik nakliye uçağı geliştirmek.

Teknik Özellikler:

Faydalı yük kapasitesi: 15-20 ton

Menzil: 3,500-4,500 km

Kargo hacmi: 200-300 metreküp

Turboprop motorlar (örneğin, Pratt & Whitney Canada PW150C, Rolls-Royce AE 2100)

Kısa kalkış ve iniş (STOL) yetenekleri

Hazırlıksız ve yarı hazır pistlerden operasyon yapabilme kabiliyeti

Kendini koruma sistemleri ve savunma yardımları paketi (DAS)

Hava indirme ve düşük seviyeli paraşütle çıkarma operasyonları için hükümler

Ortak Özellikler ve Değerlendirmeler:

Yolcu, kargo ve askeri konfigürasyonlar arasında dönüşüme izin veren modüler tasarım konsepti

Ağırlığı azaltmak ve yakıt verimliliğini artırmak için gelişmiş kompozit malzemeler

Fly-by-wire (FBW) uçuş kontrol sistemleri

Uluslararası sivil ve askeri havacılık standartlarına ve yönetmeliklerine uygunluk

Sistem entegrasyonu ve bilgi transferi için uluslararası ortaklarla işbirliği

Sağlam bir tedarik zinciri ve bakım, onarım ve revizyon (MRO) ağının kurulması

Platformlar ve Tesisler:

Aerodinamik tasarım ve hesaplamalı akışkanlar dinamiği (CFD) yetenekleri

Gelişmiş kompozit üretim ve montaj tesisleri

Zemin test tesisleri (statik, yorulma ve çevresel)

Uçuş test tesisleri ve enstrümantasyon

Düzenleyici kurumlardan entegrasyon ve sertifikasyon desteği (örn. EASA, FAA, askeri havacılık otoriteleri)

Türkiye, hem sivil hem de askeri ihtiyaçlara hizmet edebilecek çok yönlü bir hava kargo platformu geliştirerek, bir yandan ordunun eskiyen kargo filosuna hitap ederken, diğer yandan da bölgesel ve uluslararası hava kargo pazarlarında varlık gösterebilir. Bu yaklaşım, sivil ve askeri ihtiyaçlar arasındaki sinerjiden yararlanır, kaynakları optimize eder ve ülkenin havacılık ve uzay kabiliyetlerini geliştirir.

Hava kargo platformu ve ticari uçak planlarına paralel olarak yerel bir motor geliştirme planı geliştirmek için Türkiye aşağıdaki gibi bir yol haritası izleyebilir:

Aşama 1: Temel Yetenekler (2024-2029)

Üniversiteler ve araştırma kurumlarıyla işbirliği yaparak özel bir motor araştırma ve geliştirme merkezi kurmak.

Tahrik sistemleri, turbomakineler ve yanma teknolojilerine odaklanan özel mühendislik programlarına yatırım yapın.

Motor tasarımı için hesaplamalı akışkanlar dinamiği (CFD), sonlu elemanlar analizi (FEA) ve diğer simülasyon araçlarında uzmanlık geliştirmek.

Bileşen düzeyinde testler için test tesisleri edinmek veya geliştirmek (örneğin türbin teçhizatları, yakıcı teçhizatlar, malzeme testleri).

Aşama 2: Bileşen Geliştirme (2030-2034)

Kompresörler, türbinler, yakıcılar ve kontrol sistemleri gibi temel motor bileşenlerini geliştirmeye odaklanın.

Bilgi transferi ve tescilli teknolojilere erişim sağlamak için uluslararası motor üreticileriyle işbirliği yapmak.

Kritik motor bileşenleri için tedarik zincirleri ve üretim kabiliyetleri oluşturmak.

Bileşen düzeyinde kapsamlı test ve doğrulama gerçekleştirin.

Aşama 3: Motor Entegrasyonu ve Testi (2035-2039)

Yerel olarak geliştirilen bileşenlerin eksiksiz bir motor tasarımına entegre edilmesi.

Motor sistemleri entegrasyonu, kontrol yazılımı ve motor sağlığı izleme yeteneklerinin geliştirilmesi.

Tam ölçekli motor testleri için motor test tesisleri (örneğin, irtifa test hücreleri, sıcak ve soğuk hava testleri) inşa etmek.

Motor sertifikasyonu için kapsamlı yer ve uçuş test kampanyalarının yürütülmesi.

Aşama 4: Üretim ve Sanayileşme (2040-2044)

Gelişmiş üretim kabiliyetlerine sahip motor üretim tesisleri kurmak (örn. hassas işleme, kaplama süreçleri).

Motor üretimi için kalite kontrol ve güvence sistemleri uygulamak.

Motor desteği için sağlam bir tedarik zinciri ve bakım, onarım ve revizyon (MRO) ağı geliştirmek.

Yerel olarak geliştirilen motorların hava kargo ve ticari uçak platformlarına entegre edilmesi.

Aşama 5: Sürekli İyileştirme ve Yeni Nesil Teknolojiler (2045-2054)

Sürekli araştırma ve geliştirme yoluyla motor verimliliğini, güvenilirliğini ve performansını sürekli olarak iyileştirmek.

Hibrit-elektrik ve dağıtılmış tahrik sistemleri gibi yeni nesil tahrik teknolojilerini keşfetmek.
Gelecekteki motor tasarımları için gelişmiş malzemeler ve üretim süreçleri geliştirmek.

En yeni motor teknolojileri ve programları konusunda uluslararası ortaklarla işbirliği yapmak.

Temel Etkinleştiriciler:

Teknoloji transferi ve bilgi paylaşımı için yerleşik motor üreticileriyle stratejik ortaklıklar ve ortak girişimler.
Son teknoloji araştırma ve test tesislerine yatırım.

Tahrik sistemlerinde vasıflı işgücü geliştirmek için üniversiteler ve araştırma kurumlarıyla işbirliği.

Sağlam fikri mülkiyet koruması ve teknoloji transferi mekanizmaları.

Uluslararası havacılık standartları ve sertifikasyon gereklilikleri ile uyum.

Bu yol haritasını takip ederek Türkiye, temel araştırma ve bileşen geliştirmeden başlayarak ve nihayetinde havacılık platformları için motor tasarımı, üretimi ve entegrasyonunda kendi kendine yeterliliğe ulaşarak yerel motor yeteneklerini aşamalı olarak geliştirebilir.

Türkiye’nin hava kargo ve ticari uçak platformlarının gereksinimlerine dayanarak, aşağıdaki özelliklere sahip bir turbofan ve turboprop motor ailesi geliştirilmesini öneriyorum:

Turbofan Motor Ailesi:

Küçük Turbofan (Bölgesel Jet için):

İtki Sınıfı: 15,000 – 20,000 lbf (67 – 89 kN)
Uygulama: 70 – 100 koltuklu bölgesel jet

Örnek: Pratt & Whitney PW1700G, CFM LEAP-1A ile karşılaştırılabilir

Orta Turbofan (Kargo/Freighter için):

İtme Sınıfı: 25.000 – 30.000 lbf (111 – 133 kN)

Uygulama: 20 – 30 tonluk kargo uçakları

Örnek: Pratt & Whitney PW800, CFM LEAP-1C ile karşılaştırılabilir

Temel Özellikler:

Gelişmiş yakıt verimliliği için yüksek bypass oranı (5-6)
Gelişmiş aerodinamik (süpürme fanları, konturlu kaportalar)
Gelişmiş malzemeler (örneğin, seramik matrisli kompozitler, tek kristalli türbin kanatları)
Tam yetkili dijital motor kontrolü (FADEC)
Kanat üstü motor sağlığı izleme (EHM) yetenekleri

Turboprop Motor Ailesi:

Küçük Turboprop (Bölgesel Turboprop için):
Güç Çıkışı: 4.000 – 5.000 shp (2.983 – 3.729 kW)
Uygulama: 50 – 70 koltuklu bölgesel turboprop
Örnek: Pratt & Whitney Canada PW127N, Honeywell TPE331-14 ile karşılaştırılabilir
Orta Turboprop (Askeri Kargo/Taşıma için):
Güç Çıkışı: 6,000 – 8,000 shp (4,474 – 5,965 kW)
Uygulama: 15 – 20 ton taktik nakliye uçağı
Örnek: Pratt & Whitney Canada PW150C, Rolls-Royce AE 2100 ile karşılaştırılabilir

Temel Özellikler:

Gelişmiş turboprop mimarisi (örn. çift şaft, serbest türbin)
Yüksek güç/ağırlık oranı

Zorlu ortamlar için sağlam ve güvenilir tasarım

Gelişmiş malzemeler (örn. toz metalürjisi, tek kristalli türbin kanatları)

Tam yetkili dijital motor kontrolü (FADEC)

Kanat üstü motor sağlığı izleme (EHM) yetenekleri

Türkiye, farklı itki ve güç sınıflarını kapsayan bir turbofan ve turboprop motor ailesi geliştirerek bölgesel jetlerinin, kargo uçaklarının ve askeri nakliye platformlarının tahrik ihtiyaçlarını karşılayabilir.Bu yaklaşım, motor ailesi genelinde ölçek ekonomilerine, ortak teknolojilere ve ortak bir tedarik zincirine olanak sağlar.

Ayrıca, motorlar yüksek bypass oranları, gelişmiş aerodinamik, seramik matrisli kompozitler, tek kristalli türbin kanatları ve tam yetkili dijital motor kontrolü (FADEC) gibi ileri teknolojiler içermeli ve böylece yakıt verimliliği, güvenilirlik ve uluslararası standartlara uygun performans sağlanmalıdır.

Ortak girişimler, teknoloji lisanslama veya bilgi transferi anlaşmaları yoluyla yerleşik motor üreticileriyle işbirliği yapmak, tescilli teknolojilere erişim ve motor geliştirme, üretim ve sertifikasyon süreçlerinde uzmanlık kazanma açısından faydalı olacaktır.

Türkiye havacılık ve uzay sanayisini geliştirme konusunda önemli ilerlemeler kaydetmiş olsa da, ileri motor teknolojileri, kompozit üretimi ve son teknoloji aviyonik ve elektronik gibi bazı kritik alanlarda hâlâ eksiklikler bulunmaktadır. Türkiye’nin havacılık ve uzay şirketleri, kabiliyetlerini daha da geliştirmek için uluslararası ortaklarla işbirliklerini geliştirmeye devam etmeli, araştırma ve geliştirmeye yatırım yapmalı ve uzmanlaşmış eğitim ve öğretim programları yoluyla vasıflı bir işgücü yetiştirmelidir.

Ayrıca, hükümet politikaları ve yatırımlarıyla desteklenen kapsamlı bir ulusal havacılık ve uzay stratejisi, çabaların koordine edilmesinde, kabiliyet eksikliklerinin giderilmesinde ve Türkiye’nin küresel havacılık ve uzay pazarında önemli bir oyuncu olarak konumlandırılmasında etkili olacaktır.

Özel şirketler Türkiye’nin havacılık ve uzay sektörüne aktif olarak katkıda bulunmaktadır, ancak daha fazla büyüme ve genişleme için hala yer vardır. Daha fazla özel sektör katılımının teşvik edilmesi, kamu-özel sektör ortaklıklarının desteklenmesi ve hükümet politikaları ve teşvikleri yoluyla elverişli bir iş ortamının yaratılması, Türkiye’nin özel havacılık ve uzay sektörünün büyümesine yardımcı olabilir.

Ayrıca, girişimciliğin teşvik edilmesi, doğrudan yabancı yatırımların çekilmesi ve özel şirketler, araştırma kurumları ve üniversiteler arasında işbirliğinin geliştirilmesi, Türkiye’deki genel havacılık ekosisteminin güçlendirilmesine yardımcı olabilir.

Çeşitlendirilmiş özel şirket yapısı, Türkiye’nin havacılık ve uzay sektörünün farklı kesimlerindeki uzmanlık ve kabiliyetlerden yararlanmasına olanak sağlayacaktır. Aynı zamanda rekabetçi ve işbirliğine dayalı bir ekosistemi teşvik ederek şirketlerin belirli platformlara veya teknolojilere odaklanmasını sağlarken, sistem entegrasyonu ve genel program başarısı için diğerleriyle işbirliği yapmasına olanak tanıyacaktır.

Ayrıca, uluslararası havacılık ve uzay şirketleriyle stratejik ortaklıklar, ortak girişimler ve teknoloji transferleri, bu özel şirketler bünyesinde gelişmiş kabiliyetlerin geliştirilmesini ve tescilli teknolojilere erişimi hızlandırmak için çok önemli olacaktır.

Here’s a detailed list of aerospace platforms that Turkey could focus on developing, along with their specifications:

Regional Aircraft:

a. Regional Jet:
Seating Capacity: 70-100 passengers
Range: 2,500-3,000 km
Cruise Speed: Mach 0.78-0.82
Engines: Two turbofan engines (e.g., Pratt & Whitney PW1700G, CFM LEAP-1A)
Advanced Aerodynamics: Swept wings, optimized for fuel efficiency and performance
Fly-by-Wire (FBW) Flight Control System
Advanced Avionics and Flight Management Systems

b. Turboprop Aircraft:
Seating Capacity: 50-90 passengers
Range: 1,000-1,500 km
Cruise Speed: 450-550 km/h
Engines: Two turboprop engines (e.g., Pratt & Whitney Canada PT6A, General Electric ATP)
High-wing design for improved aerodynamics and fuel efficiency
Advanced avionics and flight management systems

Unmanned Aerial Systems (UAS):

a. Medium Altitude Long Endurance (MALE) UAV:
Payload Capacity: 1,000-2,000 kg
Endurance: 24-48 hours
Range: 1,500-3,000 km
Sensor Suite: Electro-optic/Infrared (EO/IR), Synthetic Aperture Radar (SAR), Signal Intelligence (SIGINT)
Satellite Communication (SATCOM) data link
Advanced autonomous flight capabilities

b. High Altitude Long Endurance (HALE) UAV:
Payload Capacity: 500-1,000 kg
Endurance: 48-72 hours
Range: 5,000-10,000 km
Sensor Suite: EO/IR, SAR, SIGINT
SATCOM data link
Stratospheric operating altitude (15,000-25,000 m)

c. Vertical Take-Off and Landing (VTOL) UAV:
Payload Capacity: 200-500 kg
Endurance: 6-12 hours
Range: 200-500 km
Sensor Suite: EO/IR, LiDAR
Autonomous flight and mission planning capabilities
VTOL capability for urban and confined area operations

Military Aircraft:

a. Tactical Transport Aircraft:
Payload Capacity: 15-20 tons
Range: 3,500-4,500 km
Cargo Volume: 200-300 cubic meters
Engines: Two turboprop engines (e.g., Pratt & Whitney Canada PW150C, Rolls-Royce AE 2100)
Short Take-Off and Landing (STOL) capabilities
Capable of operating from unprepared and semi-prepared runways
Self-protection systems and defensive aids suite (DAS)

b. Combat Aircraft (TF-X Fighter Jet):
Multi-role fighter aircraft
Stealth characteristics
Supercruise capability
Advanced avionics and sensor suite
Internal weapons bay
Specifications: To be determined based on ongoing design and development

Rotorcraft:

a. Attack and Reconnaissance Helicopter:
Crew: 2 (Pilot and Weapons System Operator)
Payload Capacity: 1,500-2,000 kg
Range: 500-800 km
Sensor Suite: EO/IR, Laser Designator, Missile Warning System
Armament: Air-to-Ground Missiles, Rockets, 20-30 mm Cannon
Advanced Avionics and Helmet-Mounted Display System

b. Utility Helicopter:
Seating Capacity: 12-16 passengers
Payload Capacity: 4,000-5,000 kg
Range: 600-800 km
Engines: Two turboshaft engines
Capable of operating in various terrains and environments
Advanced avionics and mission management systems

Space Systems:

a. Small Satellite:
Mass: 100-500 kg
Payload: Earth Observation, Communication, Scientific Experiments
Orbit: Low Earth Orbit (LEO), Sun-Synchronous Orbit (SSO)
Propulsion System: Electric Propulsion, Reaction Control System
Subsystems: Power, Attitude Control, Telecommunication, Thermal Management

b. Launch Vehicle:
Payload Capacity to LEO: 1,000-2,000 kg
Number of Stages: 2-3
Propulsion System: Liquid or Solid Propellant Rocket Engines
Guidance and Navigation Systems
Launch Pad and Ground Support Infrastructure

Advanced Air Mobility:

a. Electric Vertical Take-Off and Landing (eVTOL) Aircraft:
Seating Capacity: 4-6 passengers
Range: 100-200 km
Cruise Speed: 150-250 km/h
Electric Propulsion System (Batteries or Hybrid-Electric)
Distributed Electric Propulsion (DEP) Configuration
Advanced Flight Control and Autonomy Systems

Cargo and Freighter Aircraft:

a. Freighter Aircraft:
Payload Capacity: 20-30 tons
Range: 3,000-4,000 km
Cargo Volume: 300-400 cubic meters
Engines: Two turbofan engines (e.g., Pratt & Whitney PW800, CFM LEAP-1C)
Advanced Cargo Handling and Loading Systems
Capable of operating from regional and secondary airports

b. Freighter Conversions:
Convert existing passenger aircraft (e.g., Boeing 737, Airbus A330) into freighters
Remove passenger amenities and install cargo handling systems
Strengthen airframes and increase maximum take-off weight
Modify cargo doors and loading systems

Bu platformlar ticari havacılık, insansız sistemler, askeri uçaklar, rotorlu uçaklar, uzay sistemleri, gelişmiş hava hareketliliği ve kargo/freighter uçakları dahil olmak üzere çok çeşitli havacılık segmentlerini kapsamaktadır. Sağlanan spesifikasyonlar gösterge niteliğinde olup tipik endüstri standartlarına ve pazar gereksinimlerine dayanmaktadır. Ancak bu spesifikasyonlar, geliştirme ilerledikçe belirli program gerekliliklerine, teknolojik ilerlemelere ve stratejik önceliklere göre ayarlanabilir.

Here’s a list of engines that Turkey could focus on developing as part of its aerospace industry development:

Turbofan Engines:

a. Small Turbofan:
Thrust Class: 15,000 – 20,000 lbf (67 – 89 kN)
Application: Regional Jets (70 – 100 seats)
Example: Comparable to Pratt & Whitney PW1700G, CFM LEAP-1A

b. Medium Turbofan:
Thrust Class: 25,000 – 30,000 lbf (111 – 133 kN)
Application: Cargo/Freighter Aircraft (20 – 30 tons)
Example: Comparable to Pratt & Whitney PW800, CFM LEAP-1C

c. Large Turbofan:
Thrust Class: 50,000 – 70,000 lbf (222 – 311 kN)
Application: Narrow-body Commercial Aircraft (150 – 200 seats)
Example: Comparable to CFM LEAP-1B, Pratt & Whitney PW1100G

d. Ultra-High Bypass Turbofan:
Thrust Class: 80,000 – 100,000 lbf (356 – 445 kN)
Application: Wide-body Commercial Aircraft (250 – 350 seats)
Example: Comparable to General Electric GEnx, Rolls-Royce Trent XWB

Turboprop Engines:

a. Small Turboprop:
Power Output: 4,000 – 5,000 shp (2,983 – 3,729 kW)
Application: Regional Turboprop Aircraft (50 – 70 seats)
Example: Comparable to Pratt & Whitney Canada PW127N, Honeywell TPE331-14

b. Medium Turboprop:
Power Output: 6,000 – 8,000 shp (4,474 – 5,965 kW)
Application: Tactical Transport Aircraft (15 – 20 tons)
Example: Comparable to Pratt & Whitney Canada PW150C, Rolls-Royce AE 2100

Turboshaft Engines:

a. Light Turboshaft:
Power Output: 1,000 – 2,000 shp (746 – 1,491 kW)
Application: Light Utility Helicopters, UAVs
Example: Comparable to Rolls-Royce M250, Safran Arriel

b. Medium Turboshaft:
Power Output: 2,500 – 4,000 shp (1,864 – 2,983 kW)
Application: Medium Utility Helicopters, Attack/Reconnaissance Helicopters
Example: Comparable to General Electric T700, Safran Makila

Advanced Propulsion Systems:

a. Hybrid-Electric Propulsion:
Integration of turbine engines with electric motors and batteries
Application: Advanced Air Mobility, Regional Aircraft

b. Distributed Propulsion Systems:
Multiple electric or turbo-electric propulsors distributed along the airframe
Application: Advanced Air Mobility, Regional Aircraft, UAVs

c. Hypersonic Propulsion:
Scramjet and ramjet engines for hypersonic flight
Application: Hypersonic vehicles, missiles, and aerospace research

Bu motor listesi, turbofan, turboprop, turboşaft ve gelişmiş tahrik sistemleri dahil olmak üzere çeşitli kategorileri kapsamakta ve ticari uçaklar, kargo/yük gemileri, askeri uçaklar, rotorlu uçaklar ve gelişmiş hava hareketlilik araçları gibi farklı havacılık platformlarına hitap etmektedir. Sağlanan teknik özellikler gösterge niteliğinde olup tipik endüstri standartlarına ve pazar gereksinimlerine dayanmaktadır.

Motor geliştirmenin son derece karmaşık ve kaynak yoğun bir çaba olduğunu, genellikle uluslararası ortaklarla işbirliği ve ortak girişimler veya lisans anlaşmaları yoluyla tescilli teknolojilere erişim gerektirdiğini unutmamak önemlidir. Türkiye’nin motor geliştirme çabaları, genel havacılık ve uzay sanayi hedefleriyle uyumlu hale getirilmeli ve mevcut kaynaklar, teknolojik kabiliyetler ve pazar fırsatlarına göre önceliklendirilmelidir.